Ağlamak ve Gözyaşı Dökmek Hakkında Değişik Bilgiler

Ağlamak da en az gülmek, korkmak, heyecanlanmak kadar doğaldır. Neden ağlıyoruz sorusunun ise kesin bir karşılığı yok zira gözyaşı dökerek yaptığımız ağlama hareketinin tek nedeni üzülmek değil. O denli ki bazen gözümüzden bir damla yaş gelmeden de çok üzülebildiğimiz üzere bazen gözyaşlarına boğulup ağlasak da aslında üzgün olmayız. Evet, olay oldukça karışık.

Yenidoğan bir bebeğin ağlaması ile yetişkin bir bayanın ya da yetişkin bir erkeğin ağlaması birebir değil. Elbette toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin de bu durumda rolü büyük fakat enteresan bir biçimde evrimsel süreçte de ağlama ve gözyaşı dökme olayı farklı bir noktaya gelmiştir. Artık gelin biraz derinlere dalalım ve ağlamak, gözyaşı dökmek üzere durumlar hakkındaki birtakım enteresan bilgilere bakalım.

Ağlamak ve gözyaşı hakkında değişik bilgiler:

Kadınlar erkeklere nazaran çok daha fazla ve çok daha uzun mühlet ağlıyor.
Gözyaşı erkekler için tam bir libido killer.
Üç farklı ağlama çeşidinden bahsetmek mümkün.
İnsanlar bize acısın diye ağlıyor olabiliriz.
Ağlarken gözyaşı dökmüyorsanız şüphelenin.
Sonsuza kadar ağlayabilirsiniz.
Gözyaşı üretmemizin nedeni aslında ağlamak değil.
Yenidoğan bebekler aslında tam olarak ağlamazlar.
Evet, timsahlar hakikaten de ağlar.

Kadınlar erkeklere nazaran çok daha fazla ve çok daha uzun müddet ağlıyor:

50 yaşından küçük bir küme erkek ve bayana soruldu; ne kadar sıklıkla ağlıyorsunuz? Kadınlar ayda 2 ile 4 sefer ağladıklarını, erkekler ise 2 ayda bir sefer ağladıklarını söylediler. Ağlama mühleti sorulduğunda ise erkeklerin yüzde 66’sı beş dakikadan kısa sürdüğünü, bayanların yüzde 38’i ise 6 ile 15 dakika ortasında ağladıklarını söylediler.

Ağlama nedenleri ise kimi mevzularda ortak. Örneğin vefat, ayrılık, hastalık üzere hususlarda bayanlar ve erkekler birebir oranda ağlıyor. En büyük fark ise günlük olaylarda yaşanıyor. Erkekler günlük meselelerde küfür etmeyi tercih ederken bayanlar ağlıyor. Tüm bu bilgiler, klinik psikolog İsim Vingerhoets tarafından yapılan çalışmalara dayanıyor.

Gözyaşı erkekler için tam bir libido killer:

Kadınların neden erkeklere nazaran çok daha fazla ağladığı kesin olarak bilinmiyor. Östrojen gözyaşı tetiklemiyor fakat testosteron gözyaşını bir ölçü engelliyor olabilir. Elbette toplumsal cinsiyet eşitsizliği yüzünden erkeklerin ağlamamak üzere yetiştirildiğini de hesaba katmak gerekiyor ancak farklı bir ayrıntı daha var, seks.

Yine İsim Vingerhoets tarafından yapılan bir çalışmada erkekler, gözyaşı kokusu aldıkları vakit cinsel olarak uyarılmadıklarını ve hatta soğuduklarını belirttiler. Evrimsel olarak neden bu türlü bir reaksiyon verildiğine dair uzmanların hiçbir fikri yok lakin bayanların gözyaşı dökerek erkeklerin saldırganlığını azaltmaya çalıştıkları düşünülebilir. Cinsel arzuyu neden öldürüyor hiçbir fikrimiz yok.

Üç farklı ağlama cinsinden bahsetmek mümkün:

Uzmanlar üç farklı ağlama tipi olduğunu keşfettiler; doğal ağlama, refleks ağlaması ve duygusal ağlama. Doğal ağlama gözümüzün kendini korumak için gözyaşı ürettiği ağlamadır ve dışarıdan pek muhakkak olmaz. Refleks ağlaması soğan, duman, parfüm, parlak ışık, toz, kimyasal ve gibisi üzere tesirlere karşı reaksiyon olarak çok fazla gözyaşı salgılaması durumudur. Duygusal ağlama ise üzgün, keyifli ya da bu üzere ağır bir his hissettiğimizde meydana gelen ağlamadır.

İnsanlar bize acısın diye ağlıyor olabiliriz:

Neden ağlıyoruz, hakikaten kesin bir şey söylemek mümkün değil fakat yapılan araştırmalarda hiç tanımadığımız birini bile ağlarken gördüğümüz vakit ona karşı sempati beslediğimiz ve yakınlık kurduğumuz açıkça görülüyor. Evrimsel süreci şöyle bir gözümüzün önüne getirelim ve bir senaryo kuralım;

Karşı kabileden geldiler, anamızı babamızı kestiler ve sıra bize geldi. Savaşacak durumumuz yoksa başlıyoruz ağlamaya ve karşı taraf bize acıyıp öldürmüyor. Neden olmasın? Bu türlü bir durum olmasa bile nasıl ki memnun olduğumuzda kahkaha atıyoruz, tahminen üzüldüğümüzde de birileri görsün ve bizimle empati kursun diye ağlıyor ve gözyaşımızı da üzgünlüğümüzün ispatı olarak sunuyoruzdur. Yani bir tıp yardım işareti olabilir.

Ağlarken gözyaşı dökmüyorsanız şüphelenin:

Ağlamamak farklı, ağlarken gözyaşı dökmemek başka problem. Kimileri ağlayamaz lakin kimileri ağlamasına karşın gözyaşı dökemez. Bu bir meseledir zira gözyaşımızın yetersiz olduğu bir durum olan kuru göz sendromundan muzdarip olabilirsiniz. Kelam konusu sendrom yalnızca ağlamayı değil, göz sıhhatini da etkilemektedir. Bazı hastalıkların yanı sıra kullanılan birtakım ilaçlar ve kuru hava, uzun müddet ekrana bakmak üzere durumlar da kuru göz sendromuna neden olabilir. Bu türlü bir durumda bir göz hekimine muayene olmanız gerekiyor.

Sonsuza kadar ağlayabilirsiniz:

Tabii isteğimiz herkesin gülmesi, kimsenin ağlamaması istikametinde fakat isterseniz bedeniniz sonsuza kadar ağlamanıza müsaade verir zira Amerikan Oftalmoloji Akademisi’ne nazaran zati her yıl ağlayarak ya da farklı yollarla ortalama 114 litre gözyaşı döküyoruz. Gözlerimizin üzerindeki lakrimal bezler tarafından üretilen bu gözyaşları alt ve üst göz kapaklarımızda bulunan küçük deliklerden dışarı akar. Bu üretim daima devam ettiği için bol bol su içmek kaydıyla gönlünüzce ağlayabilirsiniz.

Gözyaşı üretmemizin nedeni aslında ağlamak değil:

Vücudumuz her saniye hayatta kalmamız için sayısız şey üretirken sadece ağlayalım da birilerinden yardım isteyelim diye gözyaşı üretmiyor elbette. Sodyum, bikarbonat, klorür ve potasyumdan oluşan gözyaşlarımız aslında burnumuzu ve boğazımızı ıslatmak için üretilir. Gözyaşı, nazolakrimal kanallardan burnumuzun gerisine ve boğazımıza akarak mukusla karışır ve onu ıslatır. Ağladığımızda burnumuzun akma nedeni de budur.

Yenidoğan bebekler aslında tam olarak ağlamazlar:

Ağlamak denilince aklımıza elbette birinci olarak yenidoğan bebekler gelir. Bu minicik beşerler altlarına yaptıkları, acıktıkları ya da rastgele bir rahatsızlık duydukları vakit tüm güçleriyle bağırarak ağlarlar ama olağan bu aslında bildiğimiz ağlama üzere değildir. Kendileri bunu bir tıp bağlantı hali olarak kullanırlar. Esasen birinci birkaç ay bebekler gözyaşı da üretemez. Tahminen de bebekken geliştirdiğimiz bu ağlama refleksini farkında olmadan yetişkinliğimizde bile kullanıyoruzdur, kimbilir?

Evet, timsahlar nitekim de ağlar:

Timsah gözyaşları terimi ve timsahların ağladığı efsanesi birinci defa 15. yüzyılda kaleme alınmış The Voyage and Travel of Sir John Mandeville isimli kitapta ortaya çıkmıştır. Kitapta, timsahların insanları yerken ağladıkları anlatılır. 2007 yılında yapılan bir çalışma gerçekten de timsahların avlarını yerken ağladıklarını ortaya çıkardı. Timsahlar dışında da ağlayan daha pek çok canlı tipi vardır fakat gözlerini korumak dışında bu canlıların tam olarak neden gözyaşı döktüklerini bilemiyoruz.

En insani ve duygusal hareketlerimizden olan ağlamak ve gözyaşı dökmek hakkında kimilerini birinci defa duyduğunuz sıra dışı bilgilerden bahsettik. Neden ağlıyoruz sorusunun kesin bir karşılığını bulmak sıkıntı olsa da kabul edelim, kimileri gözyaşlarını bir silah üzere kullanmayı yeterli beceriyor.