Airbnb’nin, Şişme Yatak Kiralamakla Başladıkları Bölümde 73 Milyar Dolarlık Şirket Hâline Gelmesinin Ezber Bozan Öyküsü

Bugün bilhassa yurt dışı seyahatlerinde insanların gönül rahatlığıyla kullandıkları Airbnb hizmeti, otelin tersine insanlara konut konforu sağlıyor. Takvimler 2007’ye uzanınca da en ilham verici öykülerden biri doğuyor.

İnsanlar seyahat etmeyi sevdikleri kadar farklı yerlerde konutlarında üzere hissetmeyi de seviyorlar. Tam da bu fikirle doğan Airbnb, ABD’nin California eyaletinin San Francisco kentinde dairelerini paylaşma fikriyle yola çıkan Brian Chesky ve Joe Gebbia isminde iki arkadaşın bugün milyonlarca mesken sahibi ve konuğu bir ortaya getiren dev bir platforma dönüştürmesiyle devam etti.

22 Eylül 2007’de, San Francisco’da yaşayan Joe Gebbia, maddi sorunlarla boğuşan oda arkadaşı Brian Chesky’ye değişik bir teklifle yaklaştı.

Gebbia, kira fiyatlarının gökyüzüne tırmandığı devirde, ellerindeki sonlu bütçeyi arttırmak için bir fırsat düşündü. Yaşadıkları dairede boş odalarını kiraya vermenin hem gelir sağlamak hem de gezginlere daha ferdî bir konaklama tecrübesi sunmak için âlâ bir fırsat olacağı fikrini arkadaşına sundu.

Birlikte “yatak ve kahvaltı” konseptine dayalı olarak başlayan, otellerden daha uygun fiyatlı ve konforlu bir konaklama hizmetinin çok tutacağını düşündüler.

Yalnızca yatak değil, tıpkı vakitte hoş bir kahvaltıyla ülkü bir konaklama tecrübesini vadediyordu.

Üç adet şişme yatak alarak işe koyuldular ve gelen konuklar için çatı katlarını bir ortaya getirerek âdeta başka bir daire oluşturdular. Şişme yatak ve kahvaltı hayaliyle yola çıkan maceralarına airbedandbreakfast.com isminde bir internet sitesiyle devam ettiler.

Birkaç tıklama ile beşerler, sadece 80 dolara bu özel konaklama tecrübesini yakalayabiliyordu. Bir konferansa katılacak şahıslar ortasında konaklama fırsatı yakalayan üç konuk, muazzam bir konaklama serüveni yaşadılar.

AirBed & Breakfast’in büyük potansiyeli olduğu kısa müddette fark edildi.

Bu heyecan verici seyahatlerine eski oda arkadaşları Nathan Blecharczyk’i de dahil etmeye karar verdiler. Yaklaşık 6 ay süren bir hazırlık periyodundan sonra bu üçlü, AirBed & Breakfast’i resmî olarak tanıtmaya karar verdi. Lakin başlangıç pek de parlak değildi. Site yalnızca iki rezervasyon almıştı ve biri de kümenin üyelerinden Chesky’ye aitti.

İlk adımlar küçük olsa da bu teşebbüs, dünya genelinde dev bir platforma dönüşecek olan Airbnb’nin temellerini atmıştı.

Birkaç ay sonra artık işleri güzelce ilerletmek için yatırımcılarla görüşmeye karar verildi.

Görüştüler görüşmesine fakat hiçbir sonuç alamadılar. Demokratik Ulusal Kongre’nin gerçekleşeceği devirlerde, bölgede konaklama meşakkati yaşanacağını düşündükleri için geliştirdikleri siteyi öne sürdüler. Düşündükleri üzere de oldu, bu aktiflik boyunca site rezervasyon rekorunu kırdı.

Bu rezervasyonlar, onlara önemli bir ilerleme kaydettirse de siteyi geliştirmek için bankadan çektikleri $20.000 kredi borcunu ödeyemez duruma geldiler. Bu durum da üç arkadaşı başka bir yatırım fikri geliştirmeye itti. Ünlü Cheerios ve Cap’n Crunch markalarını temel alarak biraz farklı bir atılım yapmaya karar verdiler.

Demokratik Ulusal Kongre’nin heyecanı içinde, tahıl kutuları tasarlamaya ve bu kutuları lider adaylarıyla özdeşleştirmeye karar verdiler. Bir kutuya Obama’nın, öbür kutuya McCain’ın fotoğrafları ve düzmece logoları basıldı.

Bu kutuların yalnızca 1.000 adet üretildiği belirtildi ve her bir kutunun arkasında kutuyu belirten bir numara ve AirBed & Breakfast sitesine ilişkin bilgiler yer alıyordu.

Bu, gerilla pazarlama stratejisinin zekice bir uygulamasıydı ve mucizevi halde işe yaradı. Kongre sırasında bu kutuların tamamını 40 dolardan satarak hiç beklemedikleri şekilde $30.000 gelir sağladılar.

Bu beklenmedik muvaffakiyet, teşebbüslerini büyütmek ve Airbnb’yi daha da geliştirmek için kullanacakları önemli bir finansman kaynağı oldu. Böylelikle bir tahıl kutusundan doğan yaratıcı bir fikir ve biraz gerilla pazarlama ile Airbnb’nin kökleri daha da derinleşti.

Borçlar ödenince üçlünün finanse edecek tekrar bir şeyi kalmamıştı. Konferanstan sonra rezervasyonlar durdu, yine eskiye geri döndüler. Takıma sonradan dahil olan Blecharczyk, işlerin yürümeyeceğini düşünerek eski işine -kısa süreliğine- geri döndü.

2008 Kasımı’nda Justin.tv CEO’su Michael Seibel ile görüştüler.

Siebel, ikiliye bir dayanak programı olan Y Combinator’den bahsetti, bu da ortalarından ayrılan Blecharczyk’i geri döndürecek bir atak olmuştu. Bu mühlet zarfında finansman sağlayabilecek yatırımcılarla görüşmeleri sürdürdüler. Teknoloji dalının önde gelen risk sermayesi şirketlerinden biri olan Union Square Ventures’ın kurucusu Fred Wilson ile de tanışma fırsatı buldular.

Tumblr, Twitter, Soundcloud ve Stripe üzere dev isimlere yatırım yapmış bir isim olan Wilson, şişme yatak temelli öneriyi pek de cazibeli bulmadı ve ikiliyi geri çevirdi. Bu kararını ilerleyen vakitlerde “büyük bir hata” olarak tanımlayan Wilson, Airbnb’nin potansiyelini birinci başta tam olarak görememişti.

Mart 2009’da Y Combinator programını muvaffakiyetle tamamlayan Airbnb, bu süreçte iki kıymetli değişiklik yaparak seyahatine yeni bir istikamet kazandırdı.

İlk olarak, adını AirBed & Breakfast’ten bizlerin tanıdığı hâline, Airbnb’ye çevirdiler. Bu değişiklik, şişme yatak konseptinin karışık yansılar almasından kaynaklanıyordu. Kimileri seviyor, kimileri ise nefret ediyordu. İkinci olarak, oda kiralama sistemi artık yalnızca ortak odalardan ibaret değildi. Airbnb, özel alanlar sunmaya başladı ve tüm meskenleri ve daireleri kiralamaya dahil etti. 

Ertesi yıl, şirket kıymetli bir kilometre taşına ulaştı: Risk sermayesi şirketleri Sequoia Capital ve Greylock Partners’tan 7,2 milyon dolarlık büyük bir yatırım fonu aldı. Bu noktada, Airbnb 2008 lansmanından bu yana yaklaşık 700.000 konaklama rezervasyonu gerçekleştirmiş ve giderek daha fazla ilgi görmüştü. Airbnb, Şubat 2011’de milyon rezervasyon barajını aşarak muvaffakiyet grafiğini yükseltti.

2011 yılı, Airbnb’nin yatırımcılar ve dikkat alımlı isimlerle daha yakın bir ilgi kurmaya başladığı bir periyottu.

Aktör Ashton Kutcher, kurduğu risk sermayesi şirketi A-Grade Ventures aracılığıyla Airbnb’ye yatırım yapacağını açıkladı. Ayrıyeten Airbnb’nin müracaat konseyine katıldı. İki ay sonra ise Instagram ve Skype üzere şirketlere yatırım yapan teknoloji odaklı sermaye şirketi Andreessen Horowitz liderliğinde ikinci bir finansman sağlandı ve Airbnb bu tipten 112 milyon dolar topladı.

Bu periyotta Airbnb, milletlerarası alanda büyümeye odaklandı. Mayıs 2011’de robot fotoğraf hizmeti sunan ve Airbnb’nin Avrupa pazarına girişini hızlandıran Accoleo’yu satın aldı. Bir sonraki yıl ise uluslararası ofis açarak Paris, Milano, Barselona, Kopenhag, Moskova ve Sao Paulo’da faaliyet göstermeye başladı.

2012’de rakip Crashpadder ile kent rehberi uygulaması NabeWise’ı satın alarak bir tür deneyimlere odaklanan bir kol oluşturmaya yönelik bir çılgınlık yaptı. Ayrıca Airbnb, paklık şirketleri ile iş birliği yaparak meskenlerin daha pak olmasını sağlamaya başladı. Bu da taleplerini katlayacak kıymetli bir kıstastı.

2014’te Airbnb, tekrar markalaşma projesini duyurarak şirketin kimliğini ve mottosunu değiştirmeye karar verdi.

Brian Chesky ve Joe Gebbia, web sitesi ve uygulamayı kolaylaştırmak emeliyle kapsamlı bir tasarım değişikliğine girişti. Ayrıca Airbnb’nin yeni logosunu oluşturarak şirketin yeni mottosunu olan “aidiyet” kavramını yansıtmaya çalıştılar. Bélo ismini verdikleri dizaynda, elle çizilmiş A harfi, kalp ve pozisyon iğnesinin bir kombinasyonu kullanıldı.

Bu logo değişikliği devrinde Airbnb’nin kıymeti 13 milyar dolara ulaşmıştı. Lakin şirket, kısa vadeli kiralamanın yasal düzenlemelerle sıkı kontrol altında olduğu yahut birtakım kentlerde büsbütün yasaklandığı durumlarla karşılaştılar.

2015’te şirket, gelirini artırmak gayesiyle otel vergilerini toplamaya ve bu gelirleri kentlere ödemeye başladı. Amsterdam, San Jose, Chicago, Washington ve Paris’teki Airbnb mülklerinde konaklayan herkesin vergi ödemesi gereken bir dönem böylelikle başlamıştı.

2015’te San Francisco’da yapılan oylama sonucunda, kentteki kiralama faaliyetlerine kısıtlamalar getirme kararı alındı.

Airbnb, kent operasyonlarını desteklemek emeliyle 12 milyon dolar vergi ödediğini açıklamıştı. Lakin bu gayretin olumlu bir halde karşılanmadığını söz etti. San Francisco, tıpkı meskende yaşamayan mülk sahiplerinin kısa vadeli kiralamalarını yasaklayan bir düzenlemeye öncülük etti ve bu düzenlemeye de Airbnb yasası ismi verildi. Yasa, 2018 yılında yürürlüğe girdi. 

Avrupa dışında Çin pazarına da odaklanan Airbnb, 2017’de Çin markası Aibiying’i tanıtmıştı. Şirket, Çin’deki yatırımını artırarak mahallî iş gücünü üç katına çıkardı. Ancak Çin’deki rekabet epey ağırdı; Airbnb’nin Çin eş kıymeti Tujia, 300.000’den fazla mülke sahipken Airbnb’nin portföyü 80.000’de kısıtlı kaldı.

Borç içindeki iki arkadaşın üç şişme yatakla başlattığı bu teşebbüs, bugün muazzam bir muvaffakiyet kıssasına dönüştü ve bugün Airbnb’nin pahası yaklaşık 73 milyar doları buluyor. Platformun 190’dan fazla ülkede ve 34 binden fazla kentte faaliyet gösterdiğini görüyoruz. 2 milyondan fazla ilan ve 40 milyondan fazla kullanıcıyla, Airbnb global bir konaklama devi hâline gelmiş durumda.