Bakterilerin Hafızalarının Olduğu Ortaya Çıktı (Sonraki Jenerasyonlara Bile Aktarıyorlar)

Bakterilerin bir beyni, konuşmalarını sağlayabilecek bir ağızları, bizimkiler üzere duyuları yoktur. Bu türlü bir durumdayken anılar oluşturmak hiç kolay değil üzere gözükse de bakterilerin anılar oluşturabilmekle kalmayıp bu anıları sonraki jenerasyonlara de aktarabildikleri ortaya çıktı. 

Bilimsel ismiyle Escherichia coli, bilinen ismiyle Koli basili adlı bakteri tipi dünyanın en yaygın bakterilerinden biri ve pek çok farklı araştırmaya da bahis oldu. Tekrar de bu tek hücreli canlı, bilim insanlarını durmaksızın şaşırtmaya devam ediyor. 

Koli basili yaşadıklarını saatlerce hatırlayabiliyor

Elbette koli basili gidip kartların eşini bulma üzere testlerle aslında anılar oluşturduğunu göstermiyor. Yani bizdeki üzere şuurlu bir hafızaya sahip değiller. Daha çok karar sistemlerindeki değişimlerede bu özelliklerini gösteriyorlar. Teksas Üniversitesinden araştırmacıların yaptığı çalışmanın baş muharriri Souvik Bhattacharyya, bakterilerin içinde bulundukları ortama ait bilgileri depoladıklarını, bir ortamda çok sık bulunmaları durumunda bu anıları kullanabildiklerini söyledi. 

10 binden fazla bakterinin yer aldığı deneyde bakterilerin yayılma ve kümeleşme davranışları gözlemlendi. Besin ararken bakteriler, süratlice bir noktadan başkasına gidiyor. Yayılarak bölgede yiyecek arayan bakteriler, yemek bulduklarında ise bir ortaya toplanıyorlar. Hücresel demir açısından az demir ağır ortamda bakteriler süratle hareket ederken demir ağır ortamlarda ise bir ortaya geliyorlar. Demirin az olduğu ortama taşındıklarında ise hızla demirin ağır ortama gerçek harekete geçiyor, tekrar besin arama hareketi yapmıyorlar.  

Bilgileri sonraki kuşaklara de aktarabiliyorlar

Araştırmanın öteki dikkat alımlı yanı ise bakterilerin edindikleri bu bilgileri sonraki jenerasyonlara de aktarması oldu. En az dört kuşak boyunca bu bilginin aktarıldığı ortaya çıkarken, daha sonraki kuşaklar daha da süratli hareket ederken gözlendi. 

Bilim insanları, bakterilerin demir üzerinden bir anı sistemi oluşturduğuna inanıyor. Gezegenimizin bugünkü hâline gelmesinden evvel çok uzun bir mühlet atmosferde oksijen yoktu ve bakteriler de hücre içi işlevlerini yerine getirmek için demiri kullanıyordu. O yüzden de anı oluşturma sistemlerinin demir üzerinden şekillendirilmesi olağan karşılanıyor.

Araştırmacılar, bakterilerin hareketlerinin ve hafıza mekanizmalarının daha düzgün anlaşılabilmesinin gelecekte yapılacak çalışmalarda büyük tesiri olacağına inanıyor. Böylelikle bakterilerin nasıl düzenekler geliştirdikleri ve ilaçlara bağışıklık kazandığı da ortaya çıkabilecek.

Araştırma PNAS‘ta yayımlandı.