Bilim İnsanları Meyve Sineklerinin Beyin Haritasını Çıkardı

Vücudumuzdaki tahminen de en kıymetli organların başını çeken beyin, nefes almanızdan tutun da şu anda bu yazıyı okuyabilmenize kadar her hareketinizi denetleyen ve bu hareketleri mümkün kılan karmaşık bir organdır. Bu organın sahip olduğu akılalmaz yetenekleri araştıran bilim insanlarıysa uzun yıllardır insan ve hayvan beyinleri üzerinde yüzlerce farklı araştırma yapıyor.

12 yılı aşkın müddettir meyve sineklerinin beyin yapıları üzerinde araştırma yapan bir küme bilim insanıysa nihayet bu küçük canlıların beyin haritasını çıkarmayı başardı. İşin değişik tarafıysa meyve sineklerinin beyin yapılarının günümüzde kullanılan nöral yapay zekâ sistemlerinin ağ yapısına ziyadesiyle benziyor olması.

Sineklerin beyin yapısı, doğumundan vefatına değişmiyor

The Science’ta yayınlanan makaleye nazaran araştırmacılar, 12 yıllık araştırma mühleti boyunca binlerce larva ve yetişkin meyve sineğinin beyin yapısını inceledi. Hayvanların çeşitli nöronlarını ve sinapslarını ayrıntılıca inceleyen ve haritalayan araştırmacılar, sineklerin larva devirlerinde beyinlerinin ve sinapslarının oluştuğunu ve ölene kadar değişmediğini belirtti. “Drosophila melanogaster” isimli meyve sineği cinsini inceleyen bilim insanları, sineğin pek çok insanın düşündüğünün tersine hayatı boyunca gördüğü her objeyi ve insanı tanıyabildiğini, öğrenebildiğini ve karar verme yetisine sahip olduğunu belirtiyor.

Nörobilim alanındaki uzmanlar için büyük bir gelişme olan bu araştırma, böceklerin ve başka hayvanların yüzyıllar içerisinden nasıl evrimleştiğini öğrenmede ve davranışlarının denetim edilmesinde büyük rol oynayabilir. Ayrıyeten bu araştırma yapay zekâ alanındaki çalışmaları da kökten değiştirebilir.

Sinek beyni, yapay zekâ nöral ağının neredeyse aynısı

Nöral yapay zekâ ağları, beyin yapısına simüle ederek gerçek bir beyin üzere “davranması” için özel olarak tasarlanan yapay zekâ sistemleridir. Sinekler üzerinde yapılan bu araştırmadaysa nöral yapay zekâların çalışma prensiplerinin ve yapılarının sineklerin beyniyle çabucak hemen birebir olduğu ortaya çıkıyor. Natürel ki bu durum sinekler hakkında birtakım komplo teorilerinin ortaya atılmasına neden olsa da aslında bu benzerlik yakın gelecekte beynin tüm sırlarını çözebileceğimizin sinyallerini veriyor.

Keza nöral yapay zekâ uzmanları, çıkartılan bu harita sayesinde meyve sineği başta olmak üzere pek çok canlının beyin yapısını bilgisayar ortamında yine oluşturarak bu yapı üzerinde inançlı bir formda deneyler yapabilir ve evvel hayvanların beyninin daha sonra da insan beyninin sırlarını açığa çıkartabilir.

Çıkartılan bu harita, hayvanların beyin yapılarında “neyin nerede olduğunu” öğrenerek hayvanların davranışlarını, düşünme biçimlerini, motivasyonlarını ve (arılarda olduğu gibi) kovan zihninin nasıl çalıştığını öğrenmemizin anahtarı olabilir.