Cehennemin Boyutunu Hesaplamaya Çalışan Dâhi Bilim İnsanı Galileo Galilei’nin Asıl Emeli Neydi?

Erken Rönesans döneminde bilimin reddedilmesine karşın birçok argüman ortaya atılmıştı. Hepimizin yakından bildiği Dante’nin İlahi Komedya’sı, çağdaş tarihçilere nazaran cehennemi dini referanslar eşliğinde tanımlama uğraşını gösteren en tanınmış edebi eser olarak kabul ediliyor.

Dante’den esinlenerek çizilen cehennem tasvirleri, bizlere hem bir öngörü sunarken hem de düşündürüyor. Çağdaş astrofiziğin babası olan Galileo ise bu durumu biraz daha ileriye taşıyarak tasvir edilen cehennemin boyutunu hesaplayıp içine kaç kişinin sığabileceğini bulmaya çalışmış!

Cehennem, tüm günahkârlar için kâfi büyüklükte mi?

Evet, bunu konuşmak birçok insan için hassas bir mevzu olabilir. Lakin bilimin eşliğinde verilen bilgilerle birlikte ufak bir beyin fırtınası yapalım. Bizim bildiğimiz Dante Alighieri, üretmiş olduğu edebi yapıtlarında cehennemin fotoğrafını güya sahiden de orada bulunmuş üzere canlı ve renkli bir halde çizer. O denli ki birçok araştırmacı ve akademisyen, cehennemi tanımlamak için 1320’lerden beri çalışmıştır.

Dante’nin inşa ettiği “rüya evreni” tam olarak kavranamıyor.

Aslında Dante’nin yapmış olduğu bu çizimler, kendisinin oluşturduğu bir düş kozmosu. Lakin birçok araştırmacı bu durumu kavrayabilmiş değil. Bilim çalışmaları, dini metinlerin araştırılması ve İncil’den esinlenen çalışmalar, Rönesans periyodu boyunca takviye görmüştür.

Dolayısıyla Katolik Kilise, 1588’de Galileo Galilei’yi matematiksel uzmanlığını ortaya koyarak Dante’nin çizimlerinden yola çıkarak cehennemin boyutlarını hesaplamasını istedi. O periyot sırf 24 yaşında olan Galileo, yaşına karşın harikulade bir bilim adamıydı. Birtakım tarihçiler onu, 16. yüzyılın en zeki insanı olarak kabul ediyor.

Dante’nin tasvirine nazaran cehennem, Dünya’nın çekirdeğine yaklaştıkça küçülen 9 halkadan oluşuyor.

Alta gerçek küçülen halkaya baktığımızda halkanın genişlemesi, cehennemin vahşilik boyutunu artırıyor. Yuhanna’da yazdığı üzere, İsa’yı öldüren Romalı asker de dahil olmak üzere dünyadaki en aşağılık beşerler son halkaya gönderilmişlerdir. (Yuhanna 19:34) Birinci halkada dini inkâr edenler, ikincide şehvet düşkünleri, üçüncüde açgözlüler, dördüncüde cimri ve savurganlar, beşincide daima öfkeli olanlar, altıncıda sapkınlar, yedincide halka şiddet uygulayanlar, sekizincide sahtekârlar ve son halkada da ailesine, arkadaşlarına ve etrafına ihanet işleyenler vardır.

Hristiyan literatürü, cehennemi bir koni biçiminde tasvir ediyor. Dante’nin sanat eserlerinde de görebileceğimiz bu koni biçimi, vakitle oluşmaya başlamıştır.

Galileo, cehennemin boyutunu hesaplamadan önce Dante’nin yapıtlarını büyük bir dikkatle incelemiştir.

Galileo, şairin fantastik “rüya” cihanını tartışmadan evvel dünyayı onun gözüyle görmeye çalışmış, elinden geldiğince yapıtlarını incelemiştir. Kendisi, cehennemin boyutlarını ölçmeye çalışan birinci kişi olmasa da tasvirdeki cehennemin kendine has bir fizik kümesine sahip boyutları olduğunu tez eden birinci kişi olmuştu.

Galileo, Kudüs’ü Dünya’nın merkezi olarak kullanarak İtalya’nın Cuma kentiyle Kudüs’ün ortasında 2.700 km’lik bir uzaklık belirledi. Koni halinde olan cehennemin çapını da 5.550 km olarak buldu.

Ama bu küçük hesaplamadan sonra meskendeki hesap çarşıya uymadı: hesaplamalarında önemli bir yanlışlık olduğunu fark etti.

Dünya’nın çekirdeğine indikçe koni halini alan bu silindirler, fizik kuralları baz alınırsa kendi yükleri altında parçalanacaklardı. Cehennem boyutunu ve etrafını belirlemek için birçok hesaplamalar da yaptı, üstüne düşündü lakin hepsinde de tıpkı sorunun var olduğunu keşfetti. Gerçek dünya ile öteki dünya ortasında büyük bir fark olduğunu, kendi dahil olmak üzere tüm düşünürlerin de gerçek dünya yapılarının işleyişi hakkında bilgisizlik içinde olduklarını söylediği biliniyor.

Günümüzde hala yürürlükte olan birçok fizik yasasını hayatımıza katmasında cehennemin boyutunu hesaplama teşebbüslerinin hissesi çok büyüktür. Bilhassa bu uğraşlarıyla fizik alanında olabildiğince ilerlemiş; ismini daha çok duyurmuştur. Çağdaş fiziğin doğuşuna öncülük eden Galileo, 1638’de “Two New Sciences” kitabında mekaniğin temellerini atarak elde ettiği bu yanlışlara da örnekler göstermiş bir bilim insanıdır.