İngiltere’de Erkeklerin Pazarda Eşlerini Sattığı Tuhaf Devir: Üstelik Bayanların da İsteği Vardı!
Normalde başka ülkelerin sahip olduğu pek çok kültüre -bize garip gelse de- az çok aşinayızdır. Fakat İngiltere’nin bu geçmişi aslında karanlık diyebileceğimiz tarihini yüzümüze vurur vaziyette. Savaşların hâkim olduğu geçmiş nizamı bir kenara bırakırsak olağanda İngiltere’den asla beklenmeyecek bu gelenek,âdeta 3. dünya ülkelerinin geleneklerine benziyor.
Peki nedir bu geleneğin ardındaki sebep? “Kadınların isteği var mıydı yahut rastgele öteki bir yola başvurulamaz mıydı?” üzere soruların karşılığı artık anlatacağımız içeriğimizde mevcut:
Bu geleneğin birinci uygulanma nedenlerinden biri, o devirlerde boşanmanın maliyeti ve karmaşıklığıydı.
Boşanmanın maliyeti ve karmaşıklığı nedeniyle, 1750’lerde evliliklerini bitirmek isteyen alt kesim, resmî bir boşanma süreci yerine eş satışlarını tercih ediyordu. Bu farklı tahlil, toplum içinde sıkça görülüyor ve bir cins sahte boşanma olarak kabul ediliyordu.
Normalde boşanmak için hukukî olarak önlerinde bir mahzur yoktu lakin boşanmanın değerli olması ve uzun vakit alması bazenher iki taraf için de uğraştırıcıydı. Eş satışları, bu yasal pürüzleri atlamak ve toplum içinde bir boşanma alternatifi sağlamak için ortaya çıktı.
Teknik olarak yasal olmasa da; eş satışları, satıcının eski eşinin tüm mal varlığından vazgeçtiğini göstererek bir cins geçersiz boşanma sağlıyordu. Burada tüm mal varlığı kısmı kıymetli zira o devirde İngiltere’de kadının sahip olduğu her şey kocasına aitti.
Koca, pazar yahut panayır üzere halka açık yerlere götürdüğü eşini bir ip/kurdele ile bağlar, ardından sergilerdi.
Burada, izleyicilere eski eşinin çoklukla olumlu özelliklerini anlattıktan sonra açık artırmaya çıkarırdı. Hatta bazen koca, ilgiyi yüksek tutmak için eşini açık arttırmaya götürmeden evvel herkese açık bir formda eşinin satılacağını ilan ederdi. Ve tabir yerindeyse neredeyse bir çiftlik hayvanı gibi satışa konulurdu.
Ancak burada çoğunlukla her iki tarafın da isteğinin olduğunu söylemek lazım. Genelde mutabakatlı olan bu ayrılıklar, günümüzde her ne kadar etik olmasa da o vakitlerde her iki taraf için de kazan-kazan durumuydu. Peki tam olarak nasıl kazan-kazan olabiliyor?
Çünkü bazen eşini aldatan bayan, sevgilisi tarafından göstermelik bir ölçüye satın alınıyordu.
Bazen bayanların ailesi, sadece öbür birisi tarafından satın alınmasın diye çoğunlukla bayanı satın alarak güvence altına alıyorlardı. Böylelikle hem diğerine gitmemiş oluyor hem de boşanmış oluyorlardı.
Devlet buna nasıl el atmaz dediğinizi duyar üzereyiz, aslında devlet tam olarak buna her ne kadar el atmaya çalışsa da o vakitlerde bu durumu engellemeye çalışan insanları halk taşlıyor ve kovuyordu.
Bu sebeple çoğu devlet görevlisi bu durumu görmezden gelmeye başlıyordu, hatta kim bilir tahminen kendileri bile yapmış olabilir. Zira bu durum tam olarak denetlenmiyordu yahut denetlenmek istenmiyordu denebilir.
Tam olarak bu gelenek nasıl işliyordu pekala? Bir de eşini satan adamın ağzından okuyalım bu cümleleri:
“Beyler, en yüksek teklifi verene satmak istediğim karım Mary Anne Thomson’ı, öteki ismiyle Williams’ı dikkatinize sunuyorum. Beyefendiler, sonsuza dek ayrılmak benim olduğu kadar onun da isteği. O benim koynumda beslediğim bir yılandır. Onu rahata ermek için aldım, fakat o benim için bela oldu. Beyefendiler, İlah bizi baş belası eşlerden ve cümbüş düşkünü bayanlardan korusun. Onun âlâ istikametlerinden bahsedeceğim… Roman okuyabilir ve inek sağabilir; tereyağı yapabilir, rom, viski yahut cin yapabilir. Bu nedenle onu 50 şilinge satıyorum.”
Tarihin her devrinde kadınların maruz kaldığı binbir türlü olay maalesef kien gelişmiş ülkelerde bileyüzümüze çarpar vaziyette. Devletin umursamazlığı bir yana tıpkı bir çiftlik hayvanı gibi bayanların satılması, bizce tarihin en utanç verici olaylarından biri. Niyetlerinizi yorumlarda belirtmeyi unutmayın.
İngiltere tarihine dair başka içeriklerimiz: