Kaptanın Israrının Vahim Bedeli: Olağan Bir Uçuşun Trajik Bir Sona Evrildiği Van Uçak Kazası

1 saat sürmesi planlanan seyahatte her şey olağan üzereydi ama inişe geçecekleri vakit onları, makus hava kuralları karşılamıştı. Pilotlar, önlerini gerçek düzgün göremiyordu.

Yine de can kaybına sebebiyet vermeden uçuşu tamamlamanın yolları vardı ama kaptan pilot, ısrarcı tavırlarıyla yolcuların ve mürettebatın çoğunu ne yazık ki canından etti.

Kazanın ayrıntılarına inmeden evvel bahsetmekte yarar var: Uçaklar düşündüğümüz kadar riskli değil.

Bir otomobile bindiğimizde, uçağa bindiğimizden çok daha az endişe duyarız, tahminen de hiç duymayız. Kaza ihtimalini birden fazla vakit aklımıza getirmeyiz lakin uçakta muhtemelen en az bir defa kaza riskini düşünürüz.

Ancak istatistiklere baktığımızda uçaklar, otobüslerden/arabalardan çok daha inançlı ve kaza oranları daha düşük. Özellikle yeni teknolojiler sayesinde uçaktaki güvenlik kaygımızın minimuma inmesi sağlanıyor. Bu yüzden, anlatacaklarımız, uçaklar hakkında ön yargı ve endişe oluşturmasın.

Gelelim bahtsız hikâyemize…

Türk Hava Yolları TC JES Boeing 737-400 uçağı; birinci uçuşunu, kazadan çabucak hemen 2 sene evvel, 25 Eylül 1992 tarihinde yapmıştı. Velhasıl yepyeniydi ve çok kullanılmamıştı.

Takvimler 29 Aralık 1994’ü gösterdiğinde ise uçakta 69 yolcu ve 7 uçuş takımından oluşan toplamda 76 kişi vardı. Uçuşu gerçekleştirecek pilotlar ise 26 yıllık uçuş deneyimine sahip Adem Ungun ve Yardımcı Pilot Yavuz Alıcı’ydı. 

25 dakika rötarla Esenboğa’dan kalkan uçak, 1 saat sonra alçalmaya geçmek için hava trafik denetimleriyle bağlantıya geçti. Hava karlıydı ve 900 metre olan görüş arası 300 metreye düşmüştü. 

İzinle bir arada piste yanlışsız alçalmaya başlamışlardı fakat makus hava koşulları hayli zorluydu.

İlk iniş denemesinde, pisti göremedikleri için es geçmek zorunda kaldılar. İkinci denemede tekrar alçalışa geçtiler ve tekrar tıpkı sonla karşılaştılar. Ağır sis ve kar, görüşlerini engelliyordu.

Pilotlar, “Bu bu türlü olmayacak.” diyerek Ankara Esenboğa Havaalanı’na geri dönmeyi planlamışlardı ki kaptan pilot son anda bir defa daha denemeye karar verdi. Yardımcı pilot, gerilmişti ve kaptan pilotu vazgeçirmeye çalışmıştı fakat kaptan ikna olmamıştı.

Kaptan pilot dışında hiç kimse, inişe sıcak bakmıyordu.

3. iniş denemesi için kuleyle tekrar bağlantıya geçildi. Kule çalışanları da iniş yapmaları taraftarı değildi. Yakındaki öbür meydanlara inebileceklerini söylediler ama kaptan pilot, görüşün bu sefer kâfi olacağını söyledi ve kulenin tavsiyesini dinlemedi.

Bu deneme de başarısız olursa Esenboğa’ya geri döneceklerdi lakin o dönüş hiçbir vakit gerçekleşmedi!

Düşük görüş arası tekrar pilotların karşısına çıkmıştı, rotayı takip edemiyorlardı. Sola dönüş için çok geç kalmışlardı. Van’a 13 km uzaklıktaki 2000 metre rakımlık kale tepesine çarptılar.

Yolcular ve uçuş grubu dahil 76 bireyden 55’i oracıkta can verdi. 2 kişi ise hastanede hayatını kaybetti. 2 kabin vazifelisi ve 17 yolcu hayatta kalmıştı, hatta aralarında bir bebek de vardı. Pilotlar ve geri kalan kabin memurları da ölmüştü. 

Bu kadar şiddetli bir çarpma kazasında, bu kadar insanın hayatta kalması âdeta bir mucizeydi. Kale zirvesindeki kalın kar katmanı, şiddeti azalttığı için savrulan yolcuların kimileri hayatta kalmayı başarmıştı.

Kazanın nedeni, pilotun ihmali olarak belirtildi.

Olumsuz hava kaidelerine karşın inmekte ısrarcı olan kaptan pilot, kazanın ana nedeniydi. Ayrıca Van’daki korucuların maaşlarını götürmekten sorumlu bir devlet memuru da uçaktaydı. Kaptanın Van’a ısrarla inmek istemesinin nedeninin bu olduğu kestirim ediliyor.

Kazadan sağ kurtulmuş yolculardan biri, fecî olaydan 25 yıl sonra şunları söylemişti:

“Kemerleri takılı olmayanlar, birinci çarpmada uçtular. Benim kemerim takılıydı lakin hızım, dişlerim ve omzum parçalandı. Sonra 10-15 dakika yattım. Üzerime bir modül düşmüş. Etrafta parçalanan beşerler vardı. ‘İmdat, yardım edin, buradayız’ diye bağırdım. Sesime geldiler. Birinci beni kaldırdılar.” dedi ve ekledi: “Ben, hızım yüzünden otobüslere binemedim. Kaç defa dolmuşta çocuklar bana bakıp ağladığı için gideceğim yere varmadan indiğim oldu. Ben de oturup kenarlarda ağlardım. İki kez kendi imkânlarımla estetik ameliyatı olduğum hâlde kapanmadı.” 

Uçaklarla ilgili öbür merak mevzularını ele aldığımız içeriklerimize göz atmak isterseniz: