“Kravat” Ne Oldu da Bir Şıklık Göstergesi Haline Geldi?
Günümüzde kravat takmak, prestij ve şıklık açısından epeyce kıymetli sayılsa da tarihi incelediğimizde ortaya çıkış öyküsünün bununla sonlu olmadığını görüyoruz.
Bazı bireylerin gün uzunluğu boğazı sıkan gereksiz bir bez modülü olarak gördüğü kravatın geçmişi milattan öncesine kadar uzanıyor.
MÖ 221 yılına, Çin İmparatorluğu’na uzanan bir tarih.
1974 yılında açılan Çin İmparatoru Qin Shi Huang’ın mezarında, mezarın etrafında bulunan 7500 asker heykelinin boynunda kravat gibisi bir bez parçası görülmekte.
Başta bunun soğuk için alınan bir tedbir olarak kullanıldığı düşünülse de Çin kültüründeki bir inanışa nazaran kullanım gayesini soğuğu engellemek değil, kültürde yaşam gücünün çıkış noktası olarak sayılan ademcik kemiğini korumak olduğu anlaşılmıştır.
Kültürel bir inanıştan, gereksinime uzanan bir öykü.
Kelimenin aslı Fransızca “cravate”, Hırvatlar manasında kullanılan croates yahut cravates’ten gelmektedir. 1635 yılında, 30 Yıl Savaşları devam ederken Fransız Hükümdarı XIII. Louis’in ordusunda yer alan Hırvat askerleri, giyimlerindeki bir ayrıntı ile başka askerlerden ayrılıyordu.
Hırvat askerlerin boynunda kravat gibisi bir bez kesimi bağlıydı. Bu bez kesimleri renkliydi ve ceketlerini bir ortada tutmak için kullanılıyordu. Günümüzdeki kravat tanımının buradan çıktığı düşünülüyor.
Ayrıca bu bez kesimlerinin, askerleri savaşa uğurlarken eşleri ve anneleri tarafından hatıra olsun diye boyunlarına takıldığı bilgisi birtakım kaynaklarda yer alsa da şimdi kanıtlanabilmiş değildir.
İhtiyaçtan ortaya çıkan bez modülü, modanın vazgeçilmezi haline geldi.
Kral XIII. Louis, askerlerin boynundaki bu bez kesimlerinden çok etkilenmiş ve kullanmaya başlamıştır.
Kraliyet toplantılarında mecburî bir aksesuar haline getirilen kravat, tüm Fransa’da kullanılmaya başlanmış ve bir moda haline gelmiştir.
Fransa’yı kasıp kavuran kravat, öbür Avrupa ülkelerinde de benimsenmiştir. Farklı tarzlarda farklı bağlama teknikleri ortaya çıkmıştıştır. Bilhassa, Windsor ve Four-in-Hand düğümü, bugün hâlâ en tanınan kravat düğümleri ortasındadır.
Kravat, toplumsal hiyerarşinin değerli modülü haline geldi.
20. yüzyılın başında, ofis işlerinin yükselişiyle birlikte kravat, beyaz yakalı çalışanların kıymetli bir modülü haline geldi. Kravat takmak, takan kişinin makine kullanan bir emekçi olmadığının ve toplumsal hiyerarşide daha yüksek bir seviyede olduğunun sembolik bir göstergesi olarak hizmet etmiştir.
Kravatın kullanım sıklığı, son yıllarda iş hayatında giysi standartlarının değişmesi ve daha rahat bir giysi şeklinin benimsenmesiyle birlikte azalmıştır. Binlerce yıldır çeşitli sebeplerle kullanılan kravat, tahminen binlerce yıl kullanılmaya devam edecek lakin gün geçtikçe gücünü kaybedecek üzere görünüyor.