Meyyit Hücreleri Bile Telafi Edebilen İşitme Aygıtı

Kulağa çok kolay gelse de kaybetmediğimiz sürece pahasını anlamanın güç olduğu özelliklerimizden biri elbet duyma yetisi. Bu yetinin yokluğunda neler olduğunu kabaca biliyorsunuzdur. Duyma sorunu yaşayanlar ya duymalarını sağlayan lakin ne olduğunu bilmediğiniz küçük aletler takar ya da vücut lisanıyla bağlantı kurar o denli değil mi?

Aslında duyma yetisinin yokluğunda bundan çok daha fazlası gerçekleşiyor. O denli ki dilsizlik olarak halk ortasında bilinen durum da büyük ölçüde bu sebepten ortaya çıkabiliyor. Zira duymayan birinin konuşmayı öğrenmesi epey güç. Bu noktada bahsettiğimiz küçük aletlerin fonksiyonelliği de bir yere kadar gidiyor. Ama koklear implant, buradan çok daha fazla kapı açarak hiç duymayan bireylere bile tahlil olabiliyor.

Koklear implantın nasıl çalıştığını anlayabilmeniz için ‘nasıl duyduğumuzu’ kabaca anlatalım.

Aslında burada epey karışık süreçler dönse de süreci anlamanız kâfi. Öncelikle kulağın dış kısmından içeriye giren ses dalgaları, kulak kanalı boyunca ilerliyor ve kulak zarına ulaşıyor. Burada ses dalgalarıyla titreyen kulak zarının titreşimleri, ortadaki kemikler aracılığıyla kokleaya iletiliyor.

Kokleanın içindeki tüylü hücreler, bu titreşimleri sinyale çevirerek işitme hududu üzerinden beyne ulaştırıyor ve beyin de bu sinyalleri ses olarak yorumluyor.

Peki duyma sorunu yaşayanlarda değişen ne?

Bahsettiğimiz tüylü hücreler fonksiyonlarını yerine getiremediğinde, yani iç kulakta bir sorun meydana geldiğinde kulak zarı titreşim hâlinde olsa dâhi ses iletilmediğinden duyma sorunu yaşanıyor. Lakin bahsimizin odağındaki koklear implantların öncesinde, hepimizin aşina olduğu işitme cihazları bulunuyor.

Bu aygıtların binbir çeşidi olsa da temelde yaptıkları şey birebir sayılır.

O da ses titreşimlerini kulağın yapısına uyacak formda yükseltmek. Bunu sağlamak için de yapılarında mikrofon, hoparlör ve yükseltici bulunur. Ama şayet kokleadaki tüylü hücreler fonksiyonunu yerine getiremiyorsa ses ne kadar yüksek olursa olsun işitme sağlanamayacaktır.

Tam da bu noktada koklear implant devreye giriyor. Pekala neyi farklı yapıyor bu alet?

Lafı dolandırmak üzere olmasın ama koklear implantın duymayı nasıl mümkün kıldığını anlamak için ne olduğunu ve nasıl çalıştığını bilmek gerekiyor. Kısaca değinelim.

Koklear implant; birinin kafa derisinin içinde, ikisinin de dışında yer aldığı üç kesimden oluşuyor. Mikrofon ve iletici dışarıda bulunurken alıcı kısmı içeride yer alıyor. Koklear implantın uygun görüldüğü bireylerde, gerekli hazırlıklar yapıldıktan sonra ameliyat yoluyla evvel baş derisinin altına alıcı yerleştiriliyor.

Ameliyattan bir müddet sonra mikrofon ve işlemci de basitçe dışarıdan takılabiliyor.

İşitme aygıtından farkı ise çalışma prensibinde kendini gösteriyor.

Yazımızın başlarında “…eğer kokleadaki tüylü hücreler fonksiyonunu yerine getiremiyorsa, ses ne kadar yüksek olursa olsun işitme sağlanamayacaktır” demiştik. Koklear implantın baş derisinin içine yerleştirilen kısmı, kokleanın içine kadar gidiyor ve buradaki tüy hücrelerinin görevini üstlenerek gerekli sinyali, beyne direkt olarak kendisi iletiyor.

Yani bu süreçte, iç kulakta gerçekleşen olaylar atlanıyor ve direkt olarak tüy hücrelerinin olduğu kısma geçiliyor.

Çalışma mantığı ise şu biçimde:

• Dışarıdaki mikrofon, sesleri alarak iletici kısma aktarıyor
• Buraya gelen dalgalar, kodlanmış sinyal biçiminde alıcıya gönderiliyor
• Kafa derisinin içindeki alıcı, bu sinyalleri alıp elektrik sinyallerine çeviriyor
• Elektrot düzeneğiyle bu sinyal, kokleanın içine kadar taşınır

Kokleanın belli yerlerinde belli frekanslar daha âlâ algılanır

• Kokleadaki düzenek, bu bağlamda gelen sesin frekansına nazaran farklı yerleri tetikler
• Bu sayede sinyal, tüylü hücrelerle değil, elektrot yoluyla beyne iletilir ve kelam konusu ses duyulur

Bahsettiğimiz tüylü hücrelerin sayısı çok fazla olduğundan sağlıklı bir birey, ses ayrımını daha rahat yapabilir.

Fakat koklear implantta bu kadar çok sayıda alıcı olmadığından ses ayrımı o kadar da keskin sayılmaz. Tekrar de bu, duyma meseleleri yaşayan yahut hiç duyamayanlar için mucizevi bir alet olduğu gerçeğini değiştirmiyor.

Doktorların söylediğine nazaran bu alet birinci takıldığında, beynin alışma süreci sebebiyle ses bir tık boğuk algılanıyor. Esasen adaptasyonun en süratli ve en kolay halde gerçekleşebilmesi için erken yaşın daha ülkü olduğu da belirtiliyor.

Korkmaya gerek yok:

Sonuçta bu hususta elinizi ne kadar süratli tutarsanız duyma yetisine de o kadar hızlı kavuşursunuz. Gözünüzde karışık bir operasyonmuş üzere de görünmesin. Alanında ehil isimlerin söylediğine nazaran, koklear implant uygun görüldükten sonra kolay kolay yerleştirilebiliyor.

Okurumuzdan gelen istek üzerine bilinçlendirme amacıyla hazırladığımız bu içeriğin, koklear implanta karşı ön yargılı olanlara ve bu hususta eksik bilgi sahibi olanlara farklı bir bakış açısı kazandırmasını umuyoruz. Siz de bu üzere bahisleri ister toplumsal medya kanallarımız isterseniz de yorum aracılığıyla önerebilirsiniz. Her birine bakıyor olacağız.