Paraları Fotokopi Makinesinde Kopyalamanıza Müsaade Vermeyen Bu Küçük Çemberler Nasıl Çalışıyor?
Önde gelen para ünitelerini kullanan devletler, bu paraların (banknotların) kopyalanmasını engellemek için üzerlerine saklı ibareler, semboller işlerken basım tekniklerinde de değişik tekniklere yer veriyor. Çok da uzağa gitmeden bizim Türk liramıza bakalım. Burada güvenlik maksatlı çok sayıda tedbir bulunuyor.
Bunlar ortasında güvenlik şeritleri, holografik ibareler, mikro yazılar ve banknot ışığa tutulduğunda ortaya çıkan semboller yer alıyor. Lakin T.C. Merkez Bankası sitesinde bile bahsedilmeyen kıymetli bir ayrıntı da paraların üzerinde yer alıyor. Aşağı üst her para ünitesinde yer alan bu ayrıntı, internetten haberi olmayan yazıcıların bile paranın düzmece olduğunu anlamasını sağlıyor. Nasıl çalıştığı büyük bir gizem konusu olsa da bundan daha garibi, resmî kaynaklarda bundan bahsedilmiyor olması.
Odağımızdaki ayrıntı, ‘EURion takımyıldızı’ olarak biliniyor ve şöyle görünüyor:
İlk bakışta pek de bir şey tabir etmemiş olabilir. 5 halkanın bu formda bir ortaya gelmesiyle oluşan desenin ismi, Orion isimli takımyıldızdan geliyor. Yani Orion ismi, evrilerek EURion olmuş. Yeterli de bu 5 halka nasıl oluyor da paranın basılmasını engelliyor?
Şu an epeyce akıllı yazıcılarımız olsa da daha eski devirlerde durum pek de bu türlü değildi. Tekrar de bu desen, yazıcılar tarafından tanınabiliyor, para kopyalama süreci anında durdurulabiliyordu. Kaynaklarımızda bulabileceğiniz geniş çaplı bir makaleye nazaran 1996’dan beri kullanılan bu desen; manzara sürece yazılımlarının, tarayıcıların ve fotokopi aygıtlarının banknotu kopyalamasına mahzur olmak için geliştirilmiş.
Ofset yoluyla banknota işlenen bu desenler, aşağı üst 1 mm çapındaki sarı renkli dairelerden oluşuyor.
Örneğin elimdeki bu 10 Türk lirasına bakalım.
EURion takımyıldızı desenini üstte görebilirsiniz.
Desen farkını görebilmeniz ismine bir 10 lirayı daha önüne ekleyelim.
Yurt dışındaki öbür kâğıt paralara baktığımızda ise örnek olarak 100 dolar üzerinde desen bu türlü görünüyor:
Bu güvenlik tedbirinin ayrıntıları rastgele bir halde kaynaklarda geçmiyor ve cümbüş maksadıyla elindeki parayı kopyalamak isteyen biri sayesinde ortaya çıkmış. Yani yerli ve yabancı kaynaklarda bu desenin varlığı onaylansa da resmî kurumlar kendi sitelerinde buna yer vermemeyi tercih ediyor. Üstüne çok konuşulmadığı için bunun sebebi de ayrıyeten merak ediliyor.
EURion takımyıldızı haricinde, para sahteciliğini önlemek ismine 60’tan fazla sistem kullanılıyor olsa da bu sistemin kendine has gizemi, onu başkalarından ayırıyor.