Sokakta Rastgele Birinin Fotoğrafını Çekmek Yasal mı?
Sosyal medyada bilhassa sokak fotoğrafçılığı yapan şahısların, rastgele insanların göz alıcı fotoğraflarını çektiğini görmüşsünüzdür. Yurt dışında bilhassa de fotoğrafçılar ortasında epeyce tanınan olan bu akım, kimi vakitlerde beklendiği etkiyi yaratamıyor ve insanların tepki vermesiyle sonuçlanıyor.
Hatta birçok kişi, habersiz çekilen fotoğraflarını toplumsal medyada gördüğünde direkt fotoğrafçıyla irtibata gidip fotoğrafı kaldırmasını isteyebiliyor. Bunun da ötesine geçip yasal yollara başvuracağını söyleyenler de var. Pekala bunun yasal bir desteği var mı ya da bu şahıslar bu yollara başvurarak fotoğraflarını kaldırtabilir mi?
Temelde hayır.
Toplum içinde; yani caddede, parkta, meydanda vb. farklı yerlerde şahısların fotoğraflarının çekilmesi bir suç oluşturmaz ve yasaya da karşıt değildir. Şayet rastgele birinin sıradan fotoğrafı çekilip toplumsal medyaya konuluyorsa ve toplumsal medyadakilerin bunu görmesinde bir sakınca yoksa, bu durum saklılığı ihlal etmeyeceğinden yasaya da karşıt değildir.
Yani meydanda göreceğiniz bir kişiyi sosyal medyadaki beşerler da gelip görebileceği için ortaya yalnızca kameranın ve kelam konusu toplumsal medya platformlarının girmesi bir şeyi değiştirmemiş olur.
Bu yüzden tazminat istemek üzere durumlar da pek kelam konusu olmaz.
Fakat kelam konusu imajlar şahısları küçük düşürücü nitelikteyse yahut buna misal, şahısları makus etkileyen farklı durumlar doğurma potansiyeli varsa elbette cürüm kategorisine girebilir. Bunun bir tık üstünde de daima belirli birinin fotoğrafını çekme ve onu takip etme üzere rahatsız edici şeyler vardır. Bu türlü senaryolarda fotoğrafın halka açık alanda çekilip çekilmemesi, bireylerin kolayca kurtulmasını sağlamaz.
Buraya kadar söylediklerimiz göz önünde bulundurulduğu sürece…
Fotoğrafçının fotoğrafı silmemesi, fotoğrafın kopyasını vermemesi, fotoğraf çekmeyi bırakmaması üzere aksiyonları kabahat teşkil etmeyeceğinden yargıyı ilgilendiren bir durum da oluşturmaz: Halka açık alanlarda gözün gördüğünü kamera da çekebilir yani.
Fakat bunun hata olduğu bir senaryo da var.
“Evet, şahısların fotoğrafını çekmek ve yaymak suçtur” dediğimiz senaryoda, özel hayatın kapalılığı ve ferdî bilgilerin korunması kanunu ihlal edilmiştir. Bireylerin meskeni, halka açık olmayan soyunma kabinleri, lavabolar vb. yerlerde çekilen fotoğraflar özel hayatın kapalılığını ihlal eder. Toplum içinde çekilen uygunsuz fotoğraflar da bu suça dahildir. Bu mevzuda TCK’de geçen şu hususlara bakabiliriz.
Sonuç olarak söylediklerimizi tek paydada toplayalım.
Özel hayatın kapalılığını ihlal eden manzaralar ve ses kayıtları elde etmek kabahattir ve bunların yayılması da hatadır. Evli çiftler için bile sadakat ölçmek için meskene konulan zımnî kameralarla habersiz kayıt yapmak boşanma sebebi olarak sayılabiliyor. Yani özel hayatın kapalılığı ihlal edildiği sürece imgelerin yahut ses kayıtlarının halka açık alanlarda çekilip çekilmemesi fark etmiyor. Her türlü cürüm.
Öte yandan rastgele bir ferdî data açığa çıkmıyorsa yahut bahsettiğimiz kanunun ihlali kelam konusu değilse, fotoğraf çekilmesi yahut bu fotoğrafların yayılması hata oluşturmaz. Bu sebeple fotoğrafçıdan, pek standart, olağan olan bir fotoğrafın kaldırılması istenemez.