Edebiyat ve müzik iki farklı sanat kısmı olarak görülse de aslında bilenler bilir, tarih boyunca ikisi ortasında imzalanmış kelamsız bir muahede var üzeredir. Hem dünyada hem de ülkemizde sayısız şiir bestelenmiş ve ölümsüz birer müzik olarak akıllarımıza kazınmıştır. Ses ve hece yapısını düşündüğümüz vakit bestelenmiş şiirlerin en düzgünlerinden kimilerinin Türk edebiyatından çıktığını söyleyebiliriz.
Bestelenmiş şiirler denilince eminiz hepinizin aklına farklı bir müzik gelecektir, bazı müzikler ise lisanlara pelesenk olmasına karşın bir şiirden bestelendiği bilinmez. İşin büyüsü de burada yatıyor. Bir müziğin kelamlarının daha evvel bir şairin kalemin düşmüş satırlar olması, o şarkıyı çok daha manalı hale getiriyor. Gelin Türk edebiyatında bestelenmiş şiirlere kulak verelim.
Türk edebiyatından en yeterli bestelenmiş şiirlerden kimileri:
- Bu Aşk Burada Biter – Ataol Behramoğlu
- Sessiz Gemi – Yahya Kemal Beyatlı
- Denge – Turgut Uyar
- Ceviz Ağacı – Nazım Hikmet Ran
- Mahur Beste – Attila İlhan
- Başka Türlü Bir şey – Can Yücel
- Olmasa Mektubun – Murathan Mungan
- Aldırma Gönül – Sabahattin Ali
- Dedikodu – Orhan Veli Kanık
- Şinanay – Melih Cevdet Anday
Yüzün bir kır çiçeği üzere: Bu Aşk Burada Biter – Ataol Behramoğlu
Bu aşk burada biter ve ben çekip giderim
Yüreğimde bir çocuk cebimde bir revolver
Bu aşk burada biter düzgün günler sevgilim
Ve ben çekip giderim bir ırmak akıp gider
Bir hatıradır artık dalgın uyuyan şehir
Solarken albümlerde çocuklar ve askerler
Yüzün bir kır çiçeği üzere yavaşça söner
Uyku ve unutkanlık gitgide derinleşir
Yan yana uzanırdık ve ıslaktı çimenler
Ne kadar hoştun sen! nasıl eşsiz bir yazdı!
Bunu anlattılar daima, yani yiten bir aşkı
Geçerek bu dünyadan bütün meyyit şairler
Bu aşk burada biter ve ben çekip giderim
Yüreğimde bir çocuk cebimde bir revolver
Bu aşk burada biter yeterli günler sevgilim
Ve ben çekip giderim bir ırmak akıp gider
Biçare gönüller: Sessiz Gemi – Yahya Kemal Beyatlı
Artık demir almak günü gelmişse zamandan
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.
Hiç yolcusu yokmuş üzere sessizce alır yol;
Sallanmaz o kalkışta ne mendil, ne de bir kol.
Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli,
Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli,
Biçare gönüller! Ne giden son gemidir bu!
Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu.
Dünyada sevilmiş ve seven beyhude bekler;
Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler.
Bir çok gidenin her biri mutlu ki yerinden,
Bir çok yıllar geçti; dönen yok seferinden.
Ama sizin isminiz ne: İstikrar – Turgut Uyar
Sizin alınız al inandım
Sizin morunuz mor inandım
Tanrınız büyük amenna
Şiiriniz adamakıllı şiir
Dumanı da caba
Bütün ağaçlarla uyuşmuşum
Kalabalık ha olmuş ha olmamış
Sokaklarda yitirmiş cebimde bulmuşum
Ama sokaklar şöyleymiş
Ağaçlar böyleymiş
Ama sizin isminiz ne
Benim istikrarımı bozmayınız
Aşkım da değişebilir gerçeklerim de
Pırıl pırıl dalgalı bir denize karşı
Yan gelmişim diz uzunluğu sulara
Hepinize düzgün niyetle gülümsüyorum
Hiçbirinizle dövüşemem
Benim bir kapalı bildiğim var
Sizin alınız al inandım
Morunuz mor inandım
Ben tam kendime göre
Ben tam dünyaya göre
Ama sizin isminiz ne
Benim istikrarımı bozmayınız
Yüz bin gözle seyrederim seni: Ceviz Ağacı – Nazım Hikmet Ran
Başım köpük köpük bulut, içim dışım deniz,
ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı’nda,
budak budak, şerham şerham ihtiyar bir ceviz.
Ne sen bunun farkındasın, ne polis farkında.
Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı’nda.
Yapraklarım suda balık üzere kıvıl kıvıl.
Yapraklarım ipek mendil üzere tiril tiril,
koparıver, gözlerinin, gülüm, yaşını sil.
Yapraklarım ellerimdir, tam yüz bin elim var.
Yüz bin elle dokunurum sana, İstanbul’a.
Yapraklarım gözlerimdir, şaşarak bakarım.
Yüz bin gözle seyrederim seni, İstanbul’u.
Yüz bin yürek üzere çarpar, çarpar yapraklarım.
Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı’nda.
Ne sen bunun farkındasın, ne polis farkında.
Müjgan’la ben: Mahur Beste – Attila İlhan
şenlik dağıldı bir acı yel kaldı bahçede yalnız
o mahur beste çalar Müjgan’la ben ağlaşırız
gitti dostlar şölen bitti ne eski heyecan ne hız
yalnız kederli yalnızlığımızda sıralı sırasız
o mahur beste çalar Müjgan’la ben ağlaşırız
bir yangın ormanından püskürmüş genç fidanlardı
güneşten ışık yontarlardı sert adamlardı
hoyrattı gülüşleri aydınlığı çalkalardı
gittiler akşam olmadan ortalık karardı
bitmez sazların hasreti daha sonra daha sonra
sonranın bilinmezliği bir boyut katar ki onlara
simsiyah bir teselli olur tahminen kalanlara
geceler uzar hazırlık sonbahara
Ve bir yeni ömür: Diğer Türlü Bir Şey – Can Yücel
başka türlü bir şey benim istediğim
ne ağaca emsal, ne de buluta
burası üzere değil gideceğim memleket
denizi farklı deniz,
havası farklı hava..
bir öteki seyahat kısmından düşmek yere
yaşadığından uzun
bir tatlı seyahat kısmından inmek yere
ağacın yüksekliğince
dalın yüksekliğince rüzgarda
ve bir yeni ömür
vardığın çimen yeşilliğince
nerde gördüklerim
nerde o beklediğim
rengi başka
tadı öbür.
Birleştiren neydi ellerimizi: Olmasa Mektubun – Murathan Mungan
Olmasa mektubun,
Yazdıkların olmasa
Kim inanırdı
Senle ayrıldığımıza.
Sanma unutulur,
Kalp ağrısı zamanla
Herşeyi unutarak
Yaşanır sanma.
Neydi bir ortada tutan şey ikimizi
Birleştiren neydi ellerimizi
Bırak bana anlatma imkansız sevgimizi
Sevmek birçok şeyi göze almaktır.
Baksana geçmişe,
Ne çok anıyla yüklü
Nerde o taverna,
Nerde sinema
Harcanmış zamanla
Yeniden yaşanmaz ki;
Geç kaldıktan sonra
Arama boşa!
Görecek günler var daha: Aldırma Gönül – Sabahattin Ali
Başın öne eğilmesin
Aldırma gönül aldırma
Ağladığın duyulmasın
Aldırma gönül, aldırma
Dışarda mecnun dalgalar
Gelip duvarları yalar
Seni bu sesler oyalar
Aldırma gönül, aldırma
Görmesen bile denizi
Yukarıya çevir gözü
Deniz tabanıdır gökyüzü
Aldırma gönül, aldırma
Dertlerin kalkınca şaha
Bir sitem yolla Allah’a
Görecek günler var daha
Aldırma gönül, aldırma
Kurşun cet ata biter
Yollar gide gide biter
Ceza yata yata biter
Aldırma gönül, aldırma
Geç bunları anam babam: Dedikodu – Orhan Veli Kanık
Kim söylemiş beni
Süheyla’ya vurulmuşum diye?
Kim görmüş, lakin kim,
Eleni’yi öptüğümü,
Yüksek kaldırımda, güpegündüz?
Melahat’i almışım da sonra
Alemdara gitmişim, o denli mi?
Onu sonra anlatırım, fakat
Kimin bacağını sıkmışım tramvayda?
Güya bir de Galataya dadanmışız;
Kafaları çekip çekip
Orada alıyormuşuz soluğu;
Geç bunları, anam babam, geç;
Geç bunları bir kalem;
Bilirim ben yaptığımı.
Ya o, Mualla’yı sandala atıp,
Ruhumda hicranını söyletme öyküsü?
Ada yeli estirir: Şinanay – Melih Cevdet Anday
Ada vapuru yandan çarklı
Bayraklar donanmış cafcaflı
Simitçi, kahveci, gazozcu
Şinanay da şinanay.
Müslümanı, musevisi, urumu
İsporcusu, ihtiyarı, veremi
Kiminin saçı uçar, kiminin eteği
Şinanay da şinanay.
Estirir de ada yeli estirir
Seni sevindirir beni küstürür
Lüküs kamarada kimler oturur
Şinanay da şinanay.
Türk edebiyatında usta şairlerin kaleminden çıkıp müzisyenlerin notalarında canlanan bestelenmiş şiirlerden kimilerini paylaştık. Elbette bu liste çok daha uzun olabilirdi. Listemizde olmasını istediğiniz bestelenmiş şiirleri yorumlarda paylaşabilirsiniz.
