Ziyanlı Yiyeceklerin İçine Ne Koyuyorlar da Bizi Âdeta Bir Bağımlıya Dönüştürüyorlar?

Yıllardır televizyon programlarında, kitaplarda ve derslerde bizlere anlatılan “şekerin, tuzun ve yağın bedenimiz için ziyanlı olması” bilgisi aslında tam olarak düşündüğünüz üzere olmayabilir. Sonuçta bu üç besin, insanlığın başından beri tüketilen şeyler.

Günümüzün yiyecek koşullarında çokça işlenmiş gıda ve eserin olmasının bu bahisle bir ilişkisi olabilir. Pekala nasıl bir irtibatı var diyorsanız, gelin anlatalım:

Aslında yıllardır bizlere anlatılmak istenen şey, bu üç besinin işlenmiş hâlde sunulmasının yahut satılmasının sıhhatsiz olduğu.

Örneğin Canan Karatay’ın konuk olduğu bir programa denk geldiniz. Şekeri, tuzu yahut yağı bırakmamız gerektiğini söylediği bir kelamını duymuşsunuzdur kesinlikle. Evet, bu besinlerin bedene çok alımı pek çok hastalığa davetiye çıkarmakta. Fakat gerçek ölçüde ve hakikat zamanda alımı bedenimiz için fayda sağlıyor.

Şeker özelinde konuşacak olursak, doğal yollardan bedenimize alınması pek çok fayda sağlıyor. Lakin tekrardan hatırlatalım ki her şeyin fazlası zarar! “Peki ne üzere bir faydaları var?” dediğinizi duyar üzere olduk, işte faydaları:

• Örneğin; doğal şeker olarak meyveleri tüketebiliriz. Birçok vitamini, minerali ve antioksidanı içinde bulunduran meyveler insan sıhhati için olmazsa olmazlardan. 
• Sebzeler de doğal şeker kaynağıdır: Havuç, patates, kabak ve pancar üzere şeker oranı yüksek sebzeler gerçek ölçüde tüketildiği sürece beşere güç ve memnunluk sağlar.

Siz tekrar de bu besinleri tüketmeden evvel hekiminize müşavereyi unutmayın zira her meyvenin yahut zerzevatın alımı beşerden insana porsiyon ölçüsü açısından farklılık gösterebilir. Mesela gece saatlerinde alınması sıhhat açısından çok güzel değil.

Bu besinleri kıtlıktan çıkmış üzere yememizin başka bir sebebi var: Evvelden nitekim de kıtlık vardı.

“Bizim vaktimizde kıtlık vardı, her şeye bu kadar kolay erişemiyorduk.” tarzında cümlelere birçoğumuzun kulak aşinalığı vardır.

Çok da uzak olmayan geçmişe baktığımızda, her şeyin bu kadar kolay ulaşılamıyor olması ve eser çeşitliliğinin olmaması sebebiyle büyüklerimiz hakikaten de bu hususta haklılardı. Geçmişte çuval çuval alınan bu eserler artık gramlık yahut kilogramlık olarak alınıyor.

Bu yüzden şeker, tuz ve yağ içerikli besinler artık daha cazip ve ulaşılabilir hâle geldi. Zira bu usul eserler beşere dopamin hormonu salgılatıyor. Örneğin; işlenmiş şekerli eserler, insanlara doğal şekerlerden daha tatlı geliyor.

Bunun sebebi natürel ki eserlerin eskiye oranla daha katkılı olması. Eser satıcıları, eserlerine olan bağımlılığı arttırmak ve talebi yükseltmek adına bu usul yollara başvurabiliyor. Lakin alışılmış ki bu satış siyaseti insan sıhhati açısından hiç etik değil.

Biraz da tuzlar ve yağlar hakkında konuşalım: Besin bölümünün en önde gelen eserlerinin pek birçoklarında Çin tuzu yahut trans yağ kullanıldığını duymuşuzdur. Pekala, nedir bunlar?

Çin tuzu genelde hazır işlenmiş ve paketlenmiş besinlerde, hamburger çeşitlerinde, cipslerde ve margarinlerde yani aklınıza gelebilecek neredeyse her şeyde kullanılır. Çeşitli işlenmiş besinlerde bulunsa da aslında insan bedenine şimdi doğrulanmış olumsuz bir tesiri bulunamamış.

L-glutamik asit, vücudumuzda bulunan bir amino asittir, işte Çin tuzu bu amino asitten üretilir. Bedenimizin kendi kendine ürettiği bir şeyi gıdalardan neden almaya devam ediyoruz pekala?

Günlük hayatımızdan bir örnek verelim: Bir cips yemeye başladığınızda isteseniz de duramadığınızı fark edersiniz, hatta o denli ki daha fazla yeme gereksinimi duyarsınız zira bu tuz birebir vakitte bir lezzet arttırıcı. Monosodyum glutamat olarak da bilinen Çin tuzunun en değerli tesirlerinden birisi de bu.

Trans yağlar, doymamış yağ grubuna girerler. Marketteki pek çok eserin gerisinde trans yağın ne kadar kullanıldığını üstündeki ibareden kesinlikle bir defa görmüşüzdür. Besin dalında bu derece çok kullanılmasının sebebi, ucuz ve uzun müddet bozulmadan kullanılabiliyor olması.

Tahmin edersiniz ki trans yağ oldukça sağlıksız. Fakat bu derece çok kullanılmasının sebeplerinden biri de ürünlere tıpkı Çin tuzu üzere lezzet sağlaması. Bu da pek doğal bağımlılığa yol açıyor. 

Kısaca mevzuyu özetleyecek olursak: Doğal yollarla alınmış neredeyse hiçbir eserin, -aşırı ölçüde alınmaması suretiyle- insan bedenine bir ziyanı bulunmuyor. Lakin bu üslup işlenmiş eserler, tüketicide bağımlılığa yol açtığı üzere pek çok hastalığın da kapısını aralıyor. 

Kendi kendinize yalnızca bir anlığına düşünün: Pırasa yemeği yediniz, akabinde da cips yediniz. Daha sonra hangisini yemeye devam etmek size daha cazip gelir? Pek çoğumuz için bu cevabın cips olacağı çok aşikâr değil mi?